Іван Арсеньевіч Карэнда (17.09.1950, в.Крывічы Іўеўскага раёна Гродзенскай вобласці) – беларускі паэт, грамадска-культурны дзеяч. Член Саюза беларускіх пісьменнікаў (1996) і Саюза пісьменнікаў Расіі. Узнагароджаны Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР.
У 2016 годзе Указам Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі ўзнагароджаны Ордэнам Дружбы.
За шматгадовую грамадскую дзейнасць па захаванні міжнацыянальнай і міжрэлігійнай згоды, за значны асабісты ўклад у развіццё і ўмацаванне сяброўскіх адносін і супрацоўніцтва паміж Рэспублікай Беларусь і Расійскай Федэрацыяй, актыўную грамадскую дзейнасць на карысць горада Іўе і Іўеўскага раёна ў ліпені 2023 г. І.А. Карэндзе прысвоена званне “Ганаровы грамадзянін Іўеўскага раёна.
Нарадзіўся ў сялянскай сям’і. У роднай вёсцы скончыў сямігодку, сярэднюю школу – у в. Морына Іўеўскага раёна.
З 1967 па 1971 год вучыўся на аддзяленні беларускай мовы і літаратуры філфака Гродзенскага педінстытута. Настаўнічаў у сярэдняй школе вёскі Ракавічы Шчучынскага раёна.
У 1971-1972 гадах быў інструктарам, у 1972-1974 – другім сакратаром Шчучынскага раённага камітэта камсамола.
Вучыўся на аддзяленні журналістыкі Вышэйшай камсамольскай школы пры ЦК ВЛКСМ у Маскве (1974-1976).
Працаваў загадчыкам аддзела ў рэдакцыі газеты “Чырвоная змена” (1974-1976). Затым у партыйных органах: у Маскоўскім райкоме КПБ г. Мінска, у Мінскім гаркоме КПБ, у ЦК КПБ (1977-1991). Пасля – у Дзяржаўным камітэце па друку (1991-1992), намеснікам міністра інфармацыі (1992-1994), намеснікам міністра культуры і друку (1994-1996), у Выканкаме Саюза Беларусі і Расіі (1996-2000, Масква).
З 2001 па 2003 гг. Карэнда Іван Арсеньевіч працаваў начальнікам галоўнага ідэалагічнага ўпраўлення Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.
З 2003 года – на дыпламатычнай службе, працуе саветнікам Пасольства Рэспублікі Беларусь у Расійскай Федэрацыі.
Першыя вершы І.А. Карэнды публікаваліся ў Шчучынскай раённай газеце “Савецкая вёска” (1971), з 1975 друкаваўся ў рэспубліканскіх выданнях. Аўтар зборнікаў лірыкі “Белы наліў” (1995 г.), “Знічка” (2003 г.), “Васількі надзеі” (2008 г.), паэтычнай кнігі для дзяцей “На загадкі ёсць адгадкі” (2001 г.).
У 2004 годзе выйшла кніга лірыкі “Апошняя малітва” на балгарскай мове. У перакладзе на рускую мову творы друкаваліся ў расійскіх літаратурна-мастацкіх часопісах, “Литературной газете”. На вершы Івана Карэнды беларускія кампазітары І.Лучанок, В.Раінчык, Дз.Далгалёў, М.Сацура, А.Чыркун і іншыя напісалі больш за 30 песень.
Іван Карэнда вядомы таксама як празаік. У 2011 годзе выйшла ў свет кніга прозы “Воплаўская госця”, якая ўключае ў сябе аднайменную аповесць, апавяданні, нататкі пісьменніка, аб’яднаныя адной тэмай – адлюстраваннем жыццёвых інтарэсаў і духоўных памкненняў нашага сучасніка.
У 2012 годзе І.А. Карэнда наведаў Іўеўскую раённую бібліятэку. Сустрэча з вядомым земляком падаравала прысутным яркія ўражанні, усе адчулі непарыўную сувязь пісьменніка з роднай зямлёй, малой радзімай.
Наступная творчая сустрэча іўеўчан з паэтам-земляком адбылася 19 красавіка 2018 года ў раённай бібліятэцы. Імпрэза ладзілася ў межах праекта “Нашы людзі” (да Года малой радзімы) і мела назву “Сустрэча з малой радзімай!”. Паэта заўсёды цягне да родных вытокаў, да роднага дома, да роднай зямлі, да імклівага і лагоднага Нёмана, дзе нарадзіўся і вырас, дзе ёсць надзейны прытулак, бацькоўская хата. Іван Арсеньевіч прачытаў прысутным яшчэ не апублікаваную паэму “Вочап: на скразняках эпох”, у якой выказаў боль і трывогу за беларускую вёску.
Падчас сустрэчы прысутныя атрымалі асалоду ад вершаў, напоўненых подыхам вечнасці і трапяткім імгненнем нашых дзён, хараством роднай прыроды і чысцінёй душэўных памкненняў.
Паэма “Вочап” была апублікавана ў 2018 годзе ў Гродзенскай друкарні (пры фінансавай падтрымцы Іўеўскага райвыканкама, з нагоды абласнога фестывалю–ярмаркі працаўнікоў сяла “Дажынкі–2018” ў г.Іўе).
У 2018 годзе ў дар ад І.А. Карэнды ДУК “Іўеўская раённая бібліятэка” атрымала яго новыя кнігі з аўтографам (паэму “Вочап”, казку для дзяцей дашкольнага і малодшага школьнага ўзросту “Ёж иголки продавал”) і 35 кніг іншых аўтараў з хатняй калекцыі пісьменніка.
Году малой радзімы была прысвечана чарговая сустрэча з Іванам Арсеньевічам Карэндам, якая адбылася ў Іўеўскай дзіцячай бібліятэцы ў лістападзе 2019 года. Вучні пачатковых класаў з цікавасцю слухалі аўтара цудоўных дзіцячых кніжак “Ёж іголкі прадаваў” і “На загадкі ёсць адгадкі”, актыўна адгадвалі загадкі і прынялі ўдзел у міні-выставе малюнкаў “Беларусь у маім сэрцы”.
У 2020 годзе ў выдавецтве “Чатыры чвэрці” пабачыла свет кніга лірыкі Івана Карэнды “Пад зорным небам верасня”. У кнігу ўвайшлі вершы, якія друкаваліся ў літаратурна-мастацкіх выданнях (часопісах “Полымя”, “Маладосць”, штотыднёвіку “Літаратура і мастацтва”), дзве паэмы – “Вочап” і “Бярозавік”, а таксама новыя паэтычныя творы, напісаныя ў апошнія гады. Гэта філасофска-лірычны роздум паэта над таямніцамі Сусвету і пошукам чалавека свайго месца на зямлі, дзе асабістыя пачуцці і душэўныя памкненні аўтара арганічна спалучаюцца з грамадскімі інтарэсамі, а любоў да Бацькаўшчыны – з выразна акрэсленай грамадзянскай пазіцыяй, скіраванай у будучыню роднай Беларусі.
У першым нумары часопіса “Полымя” за 2021 год была надрукавана новая аповесць Івана Карэнды “Павер свайму каханню” – сентыментальнае апісанне сустрэчы беларускага мужчыны з рускай жанчынай у курортным Кіславодску. Сюжэт насычаны прагулкамі, кафэ, прыродай і размовамі на абстрактныя тэмы.
Некалькі вершаў Івана Карэнды, аб’яднаных агульнай назвай “Я маю права на прызнанні”, былі надрукаваны У № 8 часопіса “Полымя” за 2021 год. Асноўныя тэмы элегічных вершаў – успаміны маладосці, пераасэнсаванне свайго мінулага і сучаснага, роздум аб тым, чым жыве душа, што трымае ў жыцці і з’яўляецца неад’емнай часткай усведамлення сябе прыналежным да гэтага месца і часу.
У 18-м нумары газеты “Літаратура і мастацтва” за 2021 год апублікаваны невялікі празаічны твор “Буслянка над акопам” – успаміны пра дзеда Карэнду Івана Мікалаевіча, чырвонаармейца, які загінуў у баі ва Усходняй Прусіі 9 красавіка 1945 года і пахаваны ў брацкай магіле.
Вершы нашага знакамітага земляка (“Дом Купалы”, “Родная вёска”, “Падпальшчыкам вайны” і інш.) і яго пераклады з рускай паэзіі былі змешчаны ў першым выпуску літаратурнага альманаха “Беларускі дзённік – 2022”. “Беларускі дзённік – 2022” – праект Рэгіянальнай нацыянальна-культурнай аўтаноміі “Беларусы Масквы”. У альманах увайшлі нарысы, вершы, апавяданні, успаміны ўдзельнікаў НКА “Беларусы Масквы” і творы іншых аўтараў, прысвечаныя Беларусі.
У №1 за 2024 год часопіса “Маладосць” надрукаваны некалькі вершаў І.А. Карэнды, якія прысвечаны роднаму краю, матчынай мове, любаму беларускаму народу.
Шмат увагі паэт працягвае надаваць стварэнню пазнавальных і выхаваўчых твораў для дзяцей. У 4-м нумары часопіса “Вясёлка” за 2024 год змешчаны вершы “Прылёт птушак” і “Клін-курлыка”, у 5, 6 і 7 нумарах “Вясёлкі” надрукавана вершаваная “Азбука Перамогі” – цудоўныя кароткія вершыкі, прасякнутыя сапраўдным патрыятызмам і пачуццём гонару за Радзіму, якія дапамогуць маленькім беларусам вывучыць літары роднага алфавіта. “Азбуку Перамогі” можна выкарыстоўваць для знаёмства дзяцей з беларускай мовай, пашырэння слоўнікавага запасу, для выхавання грамадзянскасці, патрыятызму і нацыянальнай самасвядомасці.
У 2024 годзе Іван Арсеньевіч Карэнда стаў лаўрэатам XXIV Міжнароднага Пушкінскага конкурсу, арганізатарамі якога выступаюць “Расійская газета” сумесна з урадам Масквы. Тэма конкурсу была прымеркавана да 225-годдзя А.С. Пушкіна. Творчасць вялікага рускага паэта з’яўляецца для нашага земляка крыніцай жыццёвай сілы. Ён лічыць Пушкіна сусветным здабыткам, але для кожнай краіны, для кожнага чалавека, на яго думку, рускі геній па-свойму незабыўны і дарагі. І.А. Карэнда пераклаў некаторыя пушкінскія творы на беларускую мову.
У №44 за 2024 год газеты “Літаратура і мастацтва” былі надрукаваны вершы І.А. Карэнды: “Перадзім’е”, “Планета Яўгеніі Янішчыц”, “Успамін пра маладосць”, “І ў новых днях, пасля расстання…”.
Дарагія землякі! Сустракаючы сваю юбілейную, 65-ю восень, я хачу звярнуцца да вас са словамі глыбокай павагі і шчырай удзячнасці. Бог падарыў мне шчасце нарадзіцца ў маляўнічым куточку беларускай зямлі, на беразе бацькі-Нёмана, сярод працавітых, таленавітых і добрых людзей. Родны прынёманскі край даў мне сілы для вучобы і працы, азарыў маё жыццё святлом кахання. Грунтоўную базавую адукацыю я атрымаў ў Крывіцкай васьмігодцы і Морынскай сярэдняй школе, за што нізкі паклон маім настаўнікам. Найперш тым, хто ўжо пакінуў гэты свет, – як сведчанне маёй светлай памяці пра іх. А таксама педагогам, чый зямны шлях яшчэ доўжыцца, з кім мне зрэдку выпадаюць радасныя хвіліны сустрэч падчас наведвання родных мясцін, ці каго даўно не бачыў, а вельмі хочацца сустрэцца. Мая бязмежная падзяка – аднавяскоўцам: у Крывічах, як нідзе на свеце, я адчуваю сябе сапраўды шчаслівым чалавекам. У роднай вёсцы склаліся многія вершы, тут жывуць героі маёй аповесці “Воплаўская госця”, іншых твораў. Дзе б я ні быў, – заўсёды з цікавасцю сачу за сацыяльна-эканамічным і культурным развіццём Іўеўшчыны, радуюся поспехам землякоў. З вялікім задавальненнем прыязджаю, калі выпадае, на свята горада Іўе, якое ўжо стала традыцыйным. Шчыра жадаю ўсім жыхарам раёна моцнага здароўя, міру і дабрабыту, новых дасягненняў на карысць роднай Беларусі. З нагоды юбілею, прапаную ўвазе чытачоў раённай газеты нізку вершаў, напісаных у розныя гады, якія можна аб’яднаць адным словам – РОДНАЕ. Гэта – мая сардэчная споведзь перад вамі, дарагія мне людзі. Іван Карэнда Сардэчная споведзь Беларусь Дзе ні быў я ў далёкіх краях, Ты душу спавіваеш журбою, Снішся мне, Беларусь дарагая мая, Сэрца прагне сустрэчы з табою. Дзе ні быў я ў далёкіх краях, Па якіх толькі сцежках ні крочыў, – Не знайшоў прыгажэй, як старонка мая, Як твае, Беларусь, васільковыя вочы. Дзе б ні быў я ў далёкіх краях, Куды б лёс ні закінуў, – я знаю, Што заўсёды чакае Радзіма мая… Ёй сыноўскай любоўю навек прысягаю.
Читать полностью: https://ivyenews.by/novosti/kultura/item/1793-yubilejnyya-matyvy.html
При любом использовании материалов активная гиперссылка на ivyenews.by обязательна!
Дарагія землякі! Сустракаючы сваю юбілейную, 65-ю восень, я хачу звярнуцца да вас са словамі глыбокай павагі і шчырай удзячнасці. Бог падарыў мне шчасце нарадзіцца ў маляўнічым куточку беларускай зямлі, на беразе бацькі-Нёмана, сярод працавітых, таленавітых і добрых людзей. Родны прынёманскі край даў мне сілы для вучобы і працы, азарыў маё жыццё святлом кахання. Грунтоўную базавую адукацыю я атрымаў ў Крывіцкай васьмігодцы і Морынскай сярэдняй школе, за што нізкі паклон маім настаўнікам. Найперш тым, хто ўжо пакінуў гэты свет, – як сведчанне маёй светлай памяці пра іх. А таксама педагогам, чый зямны шлях яшчэ доўжыцца, з кім мне зрэдку выпадаюць радасныя хвіліны сустрэч падчас наведвання родных мясцін, ці каго даўно не бачыў, а вельмі хочацца сустрэцца. Мая бязмежная падзяка – аднавяскоўцам: у Крывічах, як нідзе на свеце, я адчуваю сябе сапраўды шчаслівым чалавекам. У роднай вёсцы склаліся многія вершы, тут жывуць героі маёй аповесці “Воплаўская госця”, іншых твораў. Дзе б я ні быў, – заўсёды з цікавасцю сачу за сацыяльна-эканамічным і культурным развіццём Іўеўшчыны, радуюся поспехам землякоў. З вялікім задавальненнем прыязджаю, калі выпадае, на свята горада Іўе, якое ўжо стала традыцыйным. Шчыра жадаю ўсім жыхарам раёна моцнага здароўя, міру і дабрабыту, новых дасягненняў на карысць роднай Беларусі. З нагоды юбілею, прапаную ўвазе чытачоў раённай газеты нізку вершаў, напісаных у розныя гады, якія можна аб’яднаць адным словам – РОДНАЕ. Гэта – мая сардэчная споведзь перад вамі, дарагія мне людзі. Іван Карэнда Сардэчная споведзь Беларусь Дзе ні быў я ў далёкіх краях, Ты душу спавіваеш журбою, Снішся мне, Беларусь дарагая мая, Сэрца прагне сустрэчы з табою. Дзе ні быў я ў далёкіх краях, Па якіх толькі сцежках ні крочыў, – Не знайшоў прыгажэй, як старонка мая, Як твае, Беларусь, васільковыя вочы. Дзе б ні быў я ў далёкіх краях, Куды б лёс ні закінуў, – я знаю, Што заўсёды чакае Радзіма мая… Ёй сыноўскай любоўю навек прысягаю.
Читать полностью: https://ivyenews.by/novosti/kultura/item/1793-yubilejnyya-matyvy.html
При любом использовании материалов активная гиперссылка на ivyenews.by обязательна!
Творы І.А. Карэнды:
Карэнда, I. Белы наліў : лірыка / І. Карэнда ; маст. М. Ф. Барздыка. — Мн. : Дэ-факта, 1995. — 84 с.
Карэнда, І. Здумкі-згадкі : нататкі / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. —2020. — 17 красавіка. — № 15. — С. 9.
Карэнда, І. На загадкі ёсць адгадкі : загадкі : для дашк. і мал. шк. узросту / Іван Карэнда ; [маст. Я. А. Ларчанка]. — Мн. : Юнацтва, 2001. — [24] с.
Знічка: зборнік лірычных песень Міколы Луцкова на словы Івана Карэнды. — Мн., 2003. — 27 с.
Каренда, И. Последна молитва : стихове / Иван Каренда ; превод: Христо Попов, Стефан Поптонев. — София : Илинда ― Евтимов, 2004. — 47 с.
Карэнда, І. Воплаўская госця // Полымя. — 2007. — № 7 (933). — С. 6—38.
Карэнда, І. Скрыпка з Берліна. Апавяданне // Маладосць. — 2010. — № 5 (678). — С. 7—10.
Карэнда, І. Вершы // Полымя. — 2010. — № 9 (971). — С. 3—9.
Карэнда, I. Воплаўская госця : кніга прозы / Іван Карэнда. — Мн. : Лiтаратура i Мастацтва, 2011. — 239 с. — (Лiмаўскi фальварак).
Карэнда, І.А. Вочап : на скразняках эпох : паэма / Іван Карэнда. — Гродна : Гродзенская друкарня, 2018. — 40 с.
Каренда, И. Ёж иголки продавал : сказка для дошкольного и младшего школьного возраста / Иван Каренда ; художник Олег Рамодин. — Минск : Harvest, 2018. 14, [2] с. : цв. ил.
Карэнда, І. Касманаўты : верш / Іван Карэнда // Буся. — 2019. — № 1. — С. 9.
Карэнда, І. Пад зорным небам верасня : кніга лірыкі / Іван Карэнда. — Мінск : Чатыры чвэрці, 2020. — 199 с.
Карэнда, І. Здумкі-згадкі : нататкі / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. —2020. — 17 красавіка. — № 15. — С. 9.
Карэнда, І. Павер свайму каханню : аповесць / І. Карэнда // Полымя. — 2021. — № 1. — С. 58—83.
Карэнда, І. Буслянка над акопам : проза / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2021. — № 18. — 7 мая. — С. 9.
Карэнда, І. Я маю права на прызнанні : вершы / Іван Карэнда // Полымя. — 2021. — № 8. — С. 17—21.
Карэнда, І. Мой дзіцячы сад : верш / Іван Карэнда ; малюнкі Віталя Дударэнкі / Іван Карэнда // Буся. — 2019. — № 1. — С. 8.
Карэнда, І. Вожык-прыгожык : верш / Іван Карэнда // Буся. — 2021. — № 3. — С. 8.
Карэнда, І. Аўтамабілі : верш / Іван Карэнда ; малюнкі Віталя Дударэнкі // Буся. — 2020. — № 2. — С. 15.
Карэнда, І. Касманаўт : верш / Іван Карэнда // Буся. — 2022. — № 2. — С. 8.
Карэнда, І. Праўда / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. Расчараванне / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. Са здзіўленнем за акно гляджу / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. Стоневічы / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. На ўсіх адно сонца, на ўсіх адно неба / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. У дрэў, як і ў людзей / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. Мая надзея / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2023. — 8 снежня. — № 49. — С. 8.
Карэнда, І. На лірычным беразе Алеся Пісьмянкова : успаміны пра паэта // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 23 лютага. — № 8. — С. 11.
Карэнда, І. Галгофа : паэзія / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 17 мая. — № 18. — С. 8.
Карэнда, І. Бяссонніцы : паэзія / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 17 мая. — № 18. — С. 8.
Карэнда, І. Вясна : паэзія / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 17 мая. — № 18. — С. 8.
Карэнда, І. Ля копанкі нашай раненька-рана : паэзія / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 17 мая. — № 18. — С. 8.
Карэнда, І. Прылёт птушак / Іван Карэнда // Вясёлка. — 2024. — № 4. — С. 21.
Карэнда, І. Клін-курлыка / Іван Карэнда // Вясёлка. — 2024. — № 4. — С. 21.
Карэнда, І. Азбука Перамогі / Іван Карэнда // Вясёлка. — 2024. — № 5. — С. 8-10.
Карэнда, І. Азбука Перамогі / Іван Карэнда // Вясёлка. — 2024. — № 6. — С. 8-11.
Карэнда, І. Азбука Перамогі / Іван Карэнда // Вясёлка. — 2024. — № 7. — С. 8-11.
Карэнда, І. Перадзім’е / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 15 лістапада. — № 43. — С. 8.
Карэнда, І. І ў новых днях, пасля расстання / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 15 лістапада. — № 43. — С. 8.
Карэнда, І. Успамін пра маладосць / Іван Карэнда // Літаратура і мастацтва. — 2024. — 15 лістапада. — № 43. — С. 8.
Бібліяграфія:
-
Карэнда Іван Арсеньевіч // Бел. энцыклапедыя : у 18 т. Т. 18. Кн. 1. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн., 2004. — С. 403—404.
- Бутурля, И. Действовать в интересах страны / Ирина Бутурля // Іўеўскі край. — 2023. — 25 лістапада. — № 91. — С. 4.
- Бутурля, И. Единство во всех начинаниях / Ирина Бутурля // Іўеўскі край. — 2023. — 16 верасня. — № 71. — С. 4.
-
Бутурля, І. “Тут жыцця майго высноўе…” / І. Бутурля // Іўеўскі край. – 2020. — 19 верасня. — № 72. — С. 7.
-
Верціхоўская, М. Адкрыты ўрок, або знесеныя ветрам : з вопыту прачытання аповесці-эсэ “Два ўрокі” Навума Цыпіса і аповесці “Воплаўская госця” Івана Карэнды // Маладосць. — 2007. — №12. — C. 106—116.
- Віктарава, А. “На загадкі ёсць адгадкі” : знаёмства з творчасцю І. А. Карэнды : літаратурная гасцёўня / А. Віктарава // Іўеўскі край. – 2020. — № 2. — С. 18—20.
-
Врублеўскі, В. Карэнда Іван / Валянцін Урублеўскі // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Іўеўскага раёна. — Мінск: БЕЛТА, 2002. — C. 357—358.
- Высокая місія // Іўеўскі край. — 2024. — 23 лістапада. — № 90. — С. 1.
22 лістапада 2024 г. муфцій мусульманскага рэлігійнага аб’яднання ў Рэспубліцы Беларусь, Ганаровы грамадзянін Іўеўшчыны Абу-Бекір Шабановіч адсвяткаваў 85 гадоў з дня нараджэння. Паэт Іван Карэнда прысвяціў Абу-Бекіру Юх’янавічу святочны верш.
-
Гулідава, В. Святло Радзімы — праз усё жыццё / В. Гулідава // Іўеўскі край. — 2018. — 28 красавіка. — № 31. — С. 5.
- Гулидова, В. Так вольна вершам пад зорным небам верасня… : новая кніга паэта // Іўеўскі край. – 2020. — 28 лістапада. — № 91. — С. 12
-
Карэнда, І. Акраец хлеба і глыток вады Іўеўшчыны / Ірына Жышко ; фота // Краязнаўчая газета. — 2016. — № 25. — С. 6.
- Карэнда, І. Дзень нацыянальнага гонару : Іван Карэнда, паэт, празаік, грамадскі дзеяч, Ганаровы грамадзянін Іўеўскага раёна / Іван Карэнда ; записала Ирина Бутурля // Іўеўскі край. — 2023. — 16 верасня. — № 71. — С. 2.
- Рафаловіч, А. А. Славутыя постаці Іўеўшчыны: паэт, грамадскі і палітычны дзеяч Іван Карэнда (да Года малой радзімы) / А. А. Рафаловіч // 69-я научно-техническая конференция учащихся, студентов и магистрантов, 2-13 апреля 2018 г., Минск : сборник научных работ : в 4 ч. Ч. 3 / Белорусский государственный технологический университет. – Минск : БГТУ, 2018. – С. 588-590.
Відэаматэрыялы:
-
Іван Карэнда : [відэазапіс]. — Рэжым доступу: https://www.youtube.com/watch?v=erhrA8Y5BHk&list=PLuenDeGCLqbY3jHdgGPz95VjK935iBB0s. Дата публікацыі: 21 мая 2020 г.
Іван Карэнда – госць аўтарскай праграмы Навума Гальпяровіча “Суразмоўцы” на тэлеканале Беларусь 3.