Прадмова
Горад Іўе ў Беларусі лічыцца прыкладам верацярпімасці і нацыянальнай талерантнасці. Ён унікальны тым, што на працягу многіх стагоддзяў тут жылі праваслаўныя, католікі, іудзеі і мусульмане.
Гэта адзін са старажытных населеных пунктаў Беларусі. Узнікла Іўе на старажытнай дарозе, якая праходзіла з поўначы на Ліду і Наваградак. Мястэчка развівалася ў тыя далёкія часы, калі беларускія землі ўваходзілі ў склад Вялікага Княства Літоўскага, аб’яднанага ў 1569 годзе на падставе Люблінскай уніі з Польшчай у адну дзяржаву пад назвай Рэчы Паспалітай. Зараз гэта горад раённага падпарадкавання, які мае багатую гісторыю.
У 1742 годзе Іўе афіцыйна атрымала статус мястэчка. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай, у 1795 годзе Іўе і прылеглыя тэрыторыі ўвайшлі ў склад Расійскай імперыі, з 1921 па 1939 год – знаходзяцца ў складзе Польшчы.
-
Бельскі, І. Хто спаліў Іўе ў 1929 годзе?: з гісторыі Іўя / І. Бельскі // Іўеўскі край. — 1994. — 9 лютага. — С. 4.
- Бутурля, И. Ивье: от истоков и до современности / Ирина Бутурля // Іўеўскі край. — 2024. — 10 жніўня (№ 61).— С. 2—3.
-
Васілючак, М.В. Іўе: гісторыка-эканамічны нарыс / М.В. Васілючак. — Мінск: Беларусь, 1990. — 126 с.
-
Ваўчок, А. На парозе сенсацыі: 1444 ці 1394? : краяведчыя даследаванні / А. Ваўчок // Іўеўскі край. – 2018. — 3 сакавіка. — № 17. — С. 12.
-
Врублеўскі, В.А. Анамастыка з кароткай гісторыяй // Гісторыя школы і анамастыка. — 2011. — С. 138—143.
-
Врублеўскі, В.А. Анамастыка Івейшчыны // Гісторыя школы і анамастыка. — 2011. — С. 138.
-
Врублеўскі, В. Іве – Юрацішкі / Валянцін Врублеўскі. — Мінск: А.М. Вараксін, 2010. — 340 с.
-
Врублеўскі, В. Іўе: гады працы і змагання: (20-я – 30-я гады) / В. Врублеўскі // Іўеўскі край. — 1998. — 14 студзеня. — С. 4.
-
Врублеўскі, В. Іўе (першыя Саветы на Іўеўшчыне 1939 г.) / В. Врублеўскі // Іўеўскі край. — 1998 . — 18 красавіка. — С. 4.
-
Врублеўскі, В. Іўе: Іўеўская акадэмія / В. Врублеўскі // Іўеўскі край. — 1997. — 16 снежня. — С. 3.
-
Гісторыя, падзеі, людзі: летапіс горада Іўе / складальнікі: Г.І. Завадская, В.А. Навахрост. — Іўе: [Іўеўская цэнтральная раённая бібліятэка], 2009. — 404 с.: іл.
-
Ёрш, Ю. Вандроўка па Прынёманскім краі – Іўе: падарожжа ў мінулае / Юлія Ёрш // Принёманские вести. — 2015. — 15 октября. — № 41. –— С. 16.
-
З гісторыі вякоў і пакаленняў Іўеўскага краю: матэрыялы наукова-практычнай краязнаўчай канферэнцыі / пад рэд. І.П. Крэня. — Гродна: ГрДУ, 1999. — 256 с.
-
Ивье // Федорук, А. Т. Старинные усадьбы Гродненщины : Берестовицкий район, Волковысский район, Вороновский район, Гродненский район, Дятловский район, Зельвенский район, Ивьевский район / А. Т. Федорук ; [научный редактор О. Н. Попко]. — Минск : Беларусь, 2014. — С. 496—501.
-
Ивье: юный город с древней историей // Гродзенская праўда. — 2017. — 31 мая. — № 43. — С. 8—9.
-
Іўе // Архітэктура Беларусі: энцыклапедычны даведнік. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. — С. 228—229.
-
Іўе // Вялікае княства Літоўскае: энцыклапедыя. У 2т. Т. 1. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — С. 680.
-
Іўе // Гродзеншчына: назвы населеных пунктаў паводле легендаў і паданняў. — Мінск: Беларусь, 1999. — 398 с.: іл. — (Мой родны кут). — С. 196—201.
-
Іўе: гісторыя, падзеі, людзі / складальнікі: Г.І. Завадская, В.А. Навахрост. — Гродна: Гродзенская друкарня, 2012. — 48 с.: іл.
-
Іўе, гарадскі пасёлак, цэнтр Іўеўскага раёна // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6т. Т. 3. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1996. — С. 510.
-
Іўе, сляды старажытнасці: гісторыя Іўеўшчыны // Іўеўскі край. — 2015. — 22 жніўня. — № 63. — С. 16.
-
Іўе, сляды старажытнасці: гісторыя Іўеўшчыны // Іўеўскі край. — 2015. — 29 жніўня. — № 65. — С. 16.
-
Іўеўская зямля – сузор’е народаў, рэлігій і культур: матэрыялы рэгіянальнай навукова-практычнай канферэнцыі (Іўе, 15 чэрвеня 2012г.) / пад рэд. А.К. Гецэвіча. — Гродна: ЮрСаПрынт, 2013. — 116 с.
-
Іўеўскі район // Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя. Т. 9. Гродзенская вобласць. Кн. 2. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2016. — 848 с.
-
Іўеўскі раён // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гродзенская вобласць. — Мінск: БелСЭ, 1986. — С. 194—206.
-
Іўеўскі раён // Падарожжа па Панямонні: гісторыка-архітэктурная спадчына Гродзенскай вобласці. — Мінск: Беларускі Дом друку, 2008. — С. 96—109.: іл. — (Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей).
-
Каталіцкія храмы Іўеўшчыны: [брашура] / складальнік І.Т. Траццякевіч. — Іўе: [Іўеўская цэнтральная раённая бібліятэка], 2012. — 18 с.: іл.
- Лешніца, К. Іўе і ваколіцы / Кастусь Лешніца // Звязда. — 2024. — 18 чэрвеня (№ 117). — С. 6.
-
Нам жыць і помніць: [да 70-годдзя з дня вызвалення Іўеўшчыны ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў] / уклад.: Л.Л. Бутурля і інш. — Гродна: Гродзенская друкарня, 2014. — 80 с.: іл.
-
Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Іўеўскага раёна – Мінск: БЕЛТА, 2002. – 510 с.: іл.
-
Пракопчык, І. Іўе, сляды старажытнасці: гісторыя Іўеўшчыны / І. Пракопчык // Іўеўскі край. – 2015. — 26 жніўня. — № 64. — С. 6.
-
Пракопчык, І. Іўе, сляды старажытнасці: гісторыя Іўеўшчыны / І. Пракопчык // Іўеўскі край. — 2015. — 2 верасня. — № 66. — С. 6—7.
-
Регионы Беларуси: энциклопедия. В 7 т. Т. 4. Гродненская область. В 2 кн. Кн. 1. / редкол.: В.В. Андриевич (гл. ред.) [и др.]. — Минск: Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі. — 2014. — 480 с.
-
Стаднюк И.Ф. Человек не сдается. — М.: Воениздат, 1964. — 464 с.
- Так освобождали Ивьевщину // Іўеўскі край. — 2023. — 6 ліпеня. — № 50. — С. 3.
-
Татаринов, Ю. Ивье // Города Беларуси. Гродненщина. — Минск. — 2009. — С. 74—82.
|
